بخش‌نامه‌های وزارت صمت، خودتحریمی ایجاد می‌کند

شفافیت-انسیه ربیعی| برنامه‌ریزی، یکی از عوامل مهم در رشد صنعت است و یکی از دلایلی که نمی توان برای صنعت کشور چشم انداز روشنی را ترسیم کرد عدم برنامه ریزی است زیرا در کشور ما به دلایل مختلف در وزارت صنعت، معدن و تجارت صدور بخشنامه های مکرر و متعدد در تصمیم گیری صنعتگران و صادرکننده ها اخلال ایجاد کرده است. گاه یک بخشنامه طی چند روز توسط بخشنامه دیگر نقض شده است و این موضوع بر روابط تاجران اثرات منفی گذاشته و تجار نتوانسته اند بازار صادراتی خود را حفظ کنند. بنابراین عدم ثبات بخشنامه ها در وزارت صمت به یک معضل جدی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان تبدیل شده است. برای بررسی بیشتر این موضوع با «جمشید نفر» رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران به گفتگو نشستیم تا تاثیرات منفی بخشنامه های مکرر در وزارت صمت را بررسی کنیم.
***به اعتقاد برخی از صنعتگران، بخشنامه های وزارت صنعت، معدن وتجارت به مانعی بر سر راه واردات و صادرات کشور تبدیل شده است. نظر شما در این باره چیست؟
اصولاً بخشنامه های خلق‌الساعه و تکرر در صدور بخشنامه تصمیم درستی نیست و در کشور ما صدور بخشنامه از طریق ارگان های مختلف زیاد است؛ حتی کسانی که در اول کار هستند فرصت خواندن بسیاری از این بخشنامه ها را نداشته و با آنها آشنا نیستند. به همین دلیل جواب این سوال کاملا روشن است و این اتفاق در وزارت صمت اصلاً خوب نیست. قاعده اصلی برای عملیاتی و مثبت شدن بخشنامه هایی که از طرف حاکمیت زده می‌شوداین است که حتماً با آن بخشی که قرار است این بخشنامه ها در آنجا اجرا شوند یک مشورت قبلی داشته باشند و دورنمای این بخشنامه ها و موانعی را که ممکن است ایجاد کنند را از قبل در نظر گرفته باشند؛ ولی به هر حال صدور بخشنامه های پی در پی نشان دهنده این است که این بخشنامه ها مطالعه شده و کارشناسی نیست و هر آینه، شما برای اصلاح بخشنامه قبلی یک بخشنامه جدید بزنید که آن هم مشکلات و موانع خود را دارد، باعث تکرر صدور بخشنامه می‌شود.
***این بخشنامه ها چه مشکلاتی را برای صنعت کشور ایجاد کرده است؟
متاسفانه این بخشنامه ها باعث خود تحریمی می‌شود زیرا جریان اقتصاد ما یک جریان بیمار است و حال یک بیمار را نمی‌شود با مسکن خوب کرد. ما احتیاج داریم این بیمار که اقتصاد کشور ماست تحت یک عمل جراحی داهیانه قرار بگیرد. دلیل اینکه در بعضی از صنایع به مشکلات اینچنینی بر می خوریم این است که ما فقط به این بیمار مسکن می دهیم و مدتی دردش خوب می‌شود ولی بعد، این مسکن باعث می‌شود که درد از جای دیگر عفونت کند و خودش را نشان دهد.
واقعیت این است که معمولاً وقتی کشور در تحریم است، در کالاهایی که کم دارد دچار مشکل می‌شود ولی ما در رابطه با کالاهایی که زیاد داریم و صاحب رتبه جهانی در تولید هم هستیم با مشکلات اساسی مواجهه شده ایم مثل صنعت فولاد که شاهد هستیم قیمت فولاد علی‌رغم همه پشتیبانی هایی که دولت از آن می کند متاسفانه هر روز شرایطش وخیم‌تر و قیمتش بالاتر رفته و مصرف کننده نهایی در فشار مضاعف است.
وقتی یک کالا آن هم یک کالای استراتژیک و اساسی به نام فولاد گران می‌شود بر بسیاری از صنایع تاثیرات منفی خود را می گذارد. مثل صنایع ساختمان سازی که خود می تواند رونق بخش جریان های اقتصادی باشد اما دستخوش التهابات بازار شده است. بنابراین ما حتی المقدور باید از دادن مسکن به این بیمار(اقتصاد کشور) خودداری کنیم و شناخت دقیقی روی بیماری داشته باشیم تا آن را به صورت اساسی حل کنیم.
***به نظر شما بخشنامه های وزارت صمت در شرایطی که باید اقتصاد مقاومتی را پیش بگیریم، از ورود ارز به کشور جلوگیری می کند؟
با این موضوع ارزآوری کاملا موافق نیستم به دلیل اینکه متاسفانه مسئولان دولتی ما جزیره‌ای فکر می‌کنند، جزیره‌ای تصمیم می‌گیرند و جزیره‌ای عمل می کنند و فقط به فکر منافع جزیره خودشان هستند. بسیاری از این تولیدکنندگان هم پیش از این و بیش از این که به فکر منافع ملی باشند منافع گروهی خودشان را مد نظر قرار می دهند. ممکن است که ما وقتی فولاد بیشتری را صادر کنیم ارز بیشتری را هم به کشور وارد کنیم ولی باید به تبعات آن هم توجه کنیم زیرا تبعات آن ممکن است منجر به گران شدن ملک، خروج طبقه متوسط از امکان خرید مسکن و از بین رفتن شغل های بسیاری که با صنعت ساختمان در ارتباط هستند شود و مشکلات فراوانی را ایجاد کند. در حال حاضر قیمت ارز به قدری بالا رفته که شما تقریباً هر کالایی را می‌توانید صادر کنید ولی نمی توانید مملکت را خالی از احتیاجات آتیه کشور کنید. بنابراین باید یک تعادلی در شرایط اقتصاد مقاومتی داشته باشیم؛ مضاف بر اینکه تجربه نشان داده حمایت بیش از حد و حمایت غیر منطقی از صنعتی می تواند آن صنعت را لوث و همراه با بهره‌وری پایین کند. مثل حمایت بیکرانی که سالیان سال از صنعت خودروسازی ایران شده و متاسفانه این حمایت‌ها منجر به نتیجه مطلوب در صنعت خودروسازی کشور نشده است. امیدوارم حاصل حمایت ها در صنایعی مثل پتروشیمی و فولاد منجر به بهره وری پایین این شنایع نشود.