طرح جدید روحانی باتلاقی برای دولت بعد

 اصرار دولت بر سیاست های پولی و بانکی گذشته و بی ‌توجهی به واقعیتهای بازار، موجب شده اقتصاد کشور، دست‌مایه نوسانات نرخ ارزو سکه قرار گیرد. در این راستا هفته ‌یپیش گشایش اقتصادی با طرحیکه کلیات و جزئیات آن مشخص نبود از سوی رئیس جمهور به مردم وعده داده شد. بعد از این وعده‌ی حسن روحانی که اشاره شد باید در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا بررسی و به تائید نهایی رهبر انقلاب برسد گمانه زنی‌های مختلفی از سوی اصحاب رسانه و کارشناسان و فعالان اقتصادی مطرح شد. این پیش بینی‌ها از راه اندازی سوئیفت جدید با کشور چین تا پذیرش لایحه‌ی FATF و آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده توسط سایر کشور‌ها عنوان می‌شد.
دفاع رئیس جمور از طرح گشایش اقتصادی
 اما پس از این گمانه زنی ها رئیس کل بانک مرکزی طرح گشایش اقتصادی را در راستای مدیریت نقدینگی و تامین منابع مالی مطرح کرد و مشخص شد طرحی که دولت در جلسه مذکور به دنبال تصویب آن است و وعده‌ی گشایش اقتصادی با اجرای آن را به مردم داده است طرح فروش اوراق نفت به روش سلف موازی است.
اعلام این خبر از سوی رئیس بانک مرکزی با واکنش های زیادی از سوی اصحاب رسانه همراه شد که در نهایت  رئیس جمهور به این گمانه زنی ها در جلسه هیات دولت پاسخ داد و گفت: «باید کشور را در شدیدترین شرایط تحریم اداره کنیم و شوخی نداریم، کسی که به طرح دولت ایراد می‌گیرد لطفاً ‌بگوید راه حلش چیست. با فحاشی و ردیف کردن جملات درشت که مشکلی از کشور حل نمی‌شود.»
رئیس مجلس چه گفت؟
به دنبال گمانه زنی ها و واکنش ها نسبت به طرح گشایش اقتصادی، رییس مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس عنوان کرد: «این روزها درباره گشایش اقتصادی در جامعه سوالاتی مطرح است، ما تحقق آینده‌ ای خوب را از مسیری سخت ممکن می‌دانیم ولی همانطور که قبلا هم تصریح کردم نباید توقع حل مشکلات را در هفته و ماه داشت بلکه اثر اقدامات در «فصل های پیش رو» دیده خواهد شد.»
قالیباف گفت: «طرح مهمی در شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوا در حال بررسی است که می تواند بر اقتصاد تاثیر ملموسی بگذارد اما باید تصریح کرد که این طرح فقط در صورتی که در جزئیات آن، نظرات کارشناسی برای حفظ منافع مردم مدنظر قرار گیرد، می تواند به اهداف خود برسد. در این زمینه اختلاف نظرهای کارشناسی وجود دارد و هنوز هیچ طرحی قطعی نشده است لذا باید صبر کرد و اجازه داد این بحث ها در فضای کارشناسی بررسی شده و به نتیجه نهایی برسد.»
جزئیات طرح گشایش اقتصادی 
طبق اظهارات رسانه‌ها و پیگیری‌های خبرنگاران، دولت در طرح خود قصد دارد با فروش ۲۲۰ میلیون بشکه نفت به صورت انتشار اوراق سلف موازی نفت کسری بودجه خود را از طریق سیاست انقباضی و با جمع کردن پول از دست مردم تامین کند.
تاکید می‌شود که مشخصا دولت با اجرای این طرح به دو هدف تامین کسری بودجه و کنترل بخشی از نقدینگی دست پیدا می‌کند. پیش فروش ۲۲۰ میلیون بشکه نفت که در یکسال روزانه به بیش از ۶۰۰ هزار بشکه می‌رسد با احتساب قیمت روز نفت و نرخ دلار با توجه به سامانه سنا که ۲۲ هزار تومان است درآمدی بیش از ۱۹۰ هزار میلیارد تومان کسب می‌کند.
ایرادات فروش اوراق سلف نفتی در شرایط کنونی
به گفته‌ی محمد باقر نوبخت؛ رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با توجه به سخت‌تر شدن تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران و اثرات منفی شیوع کرونا بر کاهش معاملات و قیمت نفت تا کنون تنها ۶ درصد از درآمد‌های نفتی پیش بینی شده در بودجه محقق شده است، درآمد‌هایی که به میزان صادرات یک میلیون بشکه نفت در روز پیش بینی شده بود که ظاهرا تا کنون روزانه ۶۰ هزار بشکه نفت محقق شده است! در حالی که طرح فروش اوراق ۲۲۰ میلیون بشکه نفت به فروش روزانه ۶۰۰ هزار نیاز است؛ بنابراین با شرایط کنونی نمی‌توان امید زیادی به افزایش صادرات نفتی در یکسال آتی داشت لذا به نظر می‌رسد دولت نمی‌تواند به تعهد خود در سررسید اوراق از محل فروش نفت عمل کند در نتیجه مجبور خواهد شد یا با چاپ پول و یا دست اندازی بیشتر به صندوق توسعه ملی بار دیگر موجب ایجاد موج تورم و گرانی‌های افسارگسیخته شود که مشخصا به ضرر مردم و اقتصاد ملی خواهد بود.
ایراد دوم که به لحاظ اقتصادی و سیاسی بسیار قابل اهمیت است ماهیت طرح و پیش‌فروش کردن نفت در سال پایانی دولت است. در واقع اگر دولت دوازدهم این طرح را اجرا کند تنها کسری بودجه خود را جبران کرده و بدهی آن را برای دولت سیزدهم بجا خواهد گذاشت به همین دلیل بسیاری از منتقدان این طرح را آینده فروشی و پیش‌کش کردن زمین سوخته و باتلاقی برای دولت بعدی می‌دانند!
انتقاد از شیوه رئیس جمهور در اعلام طرح فروش اوراق نفتی
سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی، نایب رئیس اول مجلس گفت: «عنوان گشایش اقتصادی برای طرحی که هنوز موافقت مراجع تصمیم گیرنده را ندارد، عملیاتی رسانه‌ای برای ایجاد تقابل میان مردم و مراجع تصمیم‌ساز است. مجلس متعهد به صیانت از حقوق مردم بوده و تحت تاثیر این بازی‌ها قرار نمی‌گیرد. مردم نیز هوشیارتر از آن هستند که فرق دوغ و دوشاب را درک نکنند.»
محمد طبیبان؛ اقتصاددان و رئیس اسبق موسسه عالی بانکداری نیز گفت: «در طرح پیش فروش نفت فرض کنیم مردم ارز و طلا را در اختیار دولت قرار دهند. این خبر خوب برای دولت است نه مردم! درثانی تصور وجود میلیارد‌ها دلار و طلا در منازل مردم غیرواقعی است و اگر معلوم شد جامعه فقیرتر از آن است که مسئولان می‌پندارند، این گشایش، اسباب ناراحتی جدید می‌شود.»
نگرانی از طرح دولت برای پیش‌فروش نفت
همچنین محمد سعید احدیان؛ دستیار سیاسی و رسانه‌ای رئیس مجلس در صفحه توئیتر خود نوشت: طرحی که برای گشایش اقتصادی ارائه شده، اگر اصلاح نشود صرفا برای تامین مالی دولت است و برای مردم آورده مستقیمی ندارد.
الیاس نادران؛ اقتصاددان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با بیان اینکه تجربه نشان می دهد این وعده ها تاثیری در زندگی دهک‌های پائین جامعه و اقشار کم درآمد نخواهد داشت گفت: «با شرایطی که شنیده ام، این خبر بیشتر به فاجعه شبیه است تا گشایش اقتصادی! فروش آتی نفت و بدهکار کردن دولت آینده، پیامدهای ناگوار اقتصادی،سیاسی واجتماعی نخواهد داشت.»
 نادران اضافه کرد: «این شیوه، اتکاء بودجه به نفت را تشدید کرده و میخی بر تابوت اصلاح ساختار بودجه کشور است و بهم ریختگی بازارهای مالی را به‌همراه خواهد شد.»

به نظر می‌رسد بهتر است مسئولین به ویژه دولتمردان برای بهره‌گیری از نظرات تمام کارشناسان و به منظور جلب اعتماد مردم چنین طرح‌هایی را شفاف، مدون و با جزئیات در اختیار عموم قرار دهند تا بیش از این به فضای بی ثبات اقتصادی و نگرانی‌های اجتماعی ناشی از تصمیم گیری‌ها و سیاست گذاری‌های غلط دامن نزنند.

منبع: نقد دولت